خط در طراحی و دیزاین

هنر و از جمله طراحی با یک اندیشه یا الهام در ذهن آفریننده‌ی آن آغاز می‌شود. در شاخه هنرهای تجسمی مثل طراحی، نقاشی، هنرهای چاپی، گرافیک و مجسمه‌سازی این اندیشه توسط یکی از ساده‌ترین عناصر بصری، یعنی نقطه آغاز می‌گردد و تحقق می‌یابد. به بیانی دیگر پویایی و استمرار حرکت نقطه در فضاست که خط را روی سطح دو بُعدی مشخص می‌دارد. زمانی که اندیشه‌ای در ذهن خلاق یک طراح، نقاش، معمار یا طراح برای بیان یا اجرا شکل می‌گیرد، نخست با ابتدایی‌ترین وسیله‌ای که در دست دارند خطوط بی‌نظمی را روی کاغذ ترسیم می‌کنند و به‌این ترتیب نخستین بازتاب‌های ذهن خود را روی سطح ثبت می‌کنند. در ادامه به برخی ویژگی‌های خط اشاره می‌کنیم

انواع خط در دیزاین

همان‌‌گونه که خط در طبیعت به شکل‌های متنوعی یافت می‌شود، در هنرهای تجسمی و دیزاین نیز خط عنصر اصلی و مورد نیازدر طراحی گرافیک به حساب می‌آید و متناسب با نیاز هنرمند در قالب‌های متعددی تبیین می‌گردد.

به‌طور مثال:

خطوط افقی

معرف اعتدال و وقار است. خطوط افقی معرف ایستایی و سکون‌اند. این نوع خط را در طبیعت به خط به ظاهر ساکن افق دریاها، در منتهی الیه یک بیابان یا کویر می‌توان دید. بسیاری از هنرمندان برای القای یک فضای آرام و ساکت از کثرت، تنوع و هماهنگی خطوط افقی در تصویر بهره برده‌اند. خطوط افقی را می‌توان همچون ادوارد هاپر، با کیفیت‌های گوناگون نظیر تاریک، روشن، نازک، ضخیم، سبک، سنگین، دور، نزدیک، متداوم، خط چین و غیره به‌کار برد.

خطوط عمودی

مبین ایستایی و استحکام است. تغزل هندسی آثار جوزف استلا (Joseph Stella) بیانگر فضای مصنوعی شهرهای صنعتی است و بیشتر تحت تاثیر آثار نقاشان فتوریست ایتالیا بود. خطوط عمودی شفاف آثار استلا نمایش حساب شده‌ای است از ساختمان‌های شیشه‌ای، پلها، حرکت قطارها، و بازتاب نور روی بدنه‌ی ساختمان‌ها. آموزه‌های مدسه باهاس در آلمان و دِ استیل هلند بر استفاده از خطوط ساده افقی و عمودی بنا نهاده شد و نمونه‌های موفق ترکیب‌بندی‌های افقی و عمودی را در آثار این گروه‌ می‌توان دید.

خطوط اریب

بیانگر تشویش و اضطراب است. خط اریب به‌تنهایی می‌تواند عاملی برای ایجاد فضا و القای ذهنیت مورد نظر باشد. بسیاری از هنرمندان با استفاده از کیفیت پویای خط اریب ترکیبات بیشماری رقم می‌زنند. به‌عنوان نمونه میش‌گان (Misch Kohn) هنرمند گرافیک معاصر در طرح زیر با نام «گاوباز» از خطوط اریب ترکیب یافته است. این خطوط به‌صورت نیزه‌هایی در پشت گاو فرو رفته‌است. حرکت تخت و اریب گاوباز، نیروی تهاجمی گاو و مجموعه‌ی خطوط مواجی همه با آگاهی نسبت به ارزش‌های خط و ارزش‌های روشنی و تاریکی به کاررفته‌اند و به بیان تصویری و موضوع خود تجسم بخشیده‌اند. از دیگر نمونه‌های کاربرد خطوط اریب در طراحی می‌توان در آثار المنتاریست‌ها و سومرماتیست‌ها مشاهده کرد. در این گروه آثار علاوه‌بر استفاده از سه رنگ اصلی و پایه و زوایای افقی و عمودی با استفاده از خطوط مورب بر پویندگی کیفیت کار نیز می‌افزودند.

خطوط دوار

نمایانگر پویایی و حرکت هستند. و القا کننده شادی، سرزندگی است. طراحان گرافیک می‌توانند از قابلیت‌ها و کیفیت‌های گوناگون خطوط در بیان تجسمی و مفهومی آثارشان بهره ببرند و بیانی متفاوت از خط در آثارشان ارائه دهند و این نیازمند آگاهی و شناخت کیفیت‌های گوناگون خط است که مروری بر آن‌ها داشتیم.